ศูนย์ภูฟ้าพัฒนา ตามพระราชดำริ หมู่ที่ ๒ บ้านห่างทางหลวง และ หมู่ที่ ๓ บ้านผาสุข
ความเป็นมา
           สภาพพื้นที่ของอำเภอบ่อเกลือ และอำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดน่าน มีภูมิประเทศเป็น ภูเขาสูงสลับซับซ้อน พื้นที่ป่าอุดมสมบูรณ์ และเป็นต้นน้ำของแม่น้ำน่าน แต่ในช่วงหลายสิบปี ที่ผ่านมา พื้นที่ป่าถูกราษฎรบุกรุก โค่น เผา และถางต้นไม้ เพื่อทำการปลูกข้าวไร่ในรูปแบบของไร่เลื่อนลอยและ หมุนเวียน โดยมีแนวโน้ม ขยายตัว อย่างรวดเร็ว ตามการเพิ่มของประชากร ทำให้ความ อุดมสมบูรณ์ของดิน ลดลง สภาพพื้นที่เสื่อมโทรม ส่งผลกระทบให้ราษฎรขาดโอกาสทั้งทางเศรษฐกิจและสังคม
           สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ทรงเลือกพื้นที่ อำเภอบ่อเกลือ และอำเภอ เฉลิมพระเกียรติ เป็นพื้นที่เป้าหมาย ด้วยทรงตระหนัก ถึงปัญหาดังกล่าว ดังนั้น
           เมื่อวันที่ 11 กุมภาพันธ์ 2538 สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เสด็จทรง เยี่ยมราษฎรและทอดพระเนตรบ่อเกลือสินเธาว์ ณ บ้านบ่อหลวง อำเภอบ่อเกลือ จังหวัดน่าน ได้มี พระราชดำริให้สำนักงานโครงการในสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ดำเนินการ ส่วนพัฒนาเทคโนโลยีและบริการ สำนักสำรวจดินและวางแผนการใช้ที่ดิน ศูนย์ภูฟ้าพัฒนา 1-2 ช่วยเหลือการพัฒนาที่โรงเรียนประถมศึกษาก่อนเป็นอันดับแรก แล้วจึงขยายไปยังศูนย์การเรียนชุมชน ชาวไทยภูเขา "แม่ฟ้าหลวง" ซึ่งประกอบด้วย 4 โครงการ ได้แก่ โครงการ เกษตร เพื่ออาหารกลางวัน โครงการ ควบคุมโรค ขาดสารไอโอดีน โครงการ ส่งเสริม สหกรณ์ และโครงการ อนุรักษ์ ทรัพยากร ธรรมชาติ มีพระราชดำริ ส่งเสริม ให้ราษฎร มีอาชีพเสริม เป็นการ เพิ่มรายได้ ให้แก่ครอบครัว
           โปรดเกล้าฯ ให้จัดตั้งศูนย์ภูฟ้าพัฒนาขึ้น เมื่อคราวเสด็จทรงเยี่ยมราษฎรที่ตำบลภูฟ้า อำเภอ บ่อเกลือ จังหวัดน่าน เมื่อวันที่ 30 พฤศจิกายน 2542 เพื่อใช้เป็นต้นแบบ การพัฒนา และการถ่ายทอด ความรู้ การพัฒนา ไปสู่พื้นที่ และราษฎร ในพื้นที่เป้าหมาย ตามพระราชปณิธาน ของพระองค์ โดยมี
วัตถุประสงค์ 5 ประการ ดังนี้
           1) เพื่อการพัฒนาคุณภาพชีวิตราษฎรบนพื้นที่สูงและใช้เป็นต้นแบบในการขยายผลการพัฒนาต่อไป
           2) เพื่อการส่งเสริมอาชีพที่เหมาะสมกับศักยภาพของราษฎรและพื้นที่บนที่สูง
           3) เพื่อเป็นศูนย์รวบรวมและพัฒนาผลิตภัณฑ์ให้สอดคล้องด้านการตลาด
           4) เพื่อการท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์ ศึกษาธรรมชาติ วัฒนธรรมท้องถิ่น
           5) เพื่อการศึกษาวิจัยถ่ายทอดความรู้การพัฒนาและการจัดการทรัพยากรธรรมชาติที่ยั่งยืนจุดมุ่งหมาย " คนอยู่ร่วมกับป่า"

พระราชดำริของโครงการ
           ให้จัดตั้งศูนย์ภูฟ้าพัฒนาขึ้น เพื่อใช้เป็นต้นแบบ ในการขยายผล การพัฒนา และถ่ายทอดความรู้ การพัฒนาไปสู่พื้นที่ และราษฎรในเป้าหมาย ท้องที่ อำเภอบ่อเกลือ และอำเภอ เฉลิมพระเกียรติ ตามพระราชปณิธานของพระองค์

วัตถุประสงค์
           1) เพิ่มประสิทธิภาพการใช้ประโยชน์ที่ดิน ลดการบุกรุกทำลายป่า ลดการทำ ไร่เลื่อนลอย และ ไร่หมุนเวียน โดยมีการพัฒนา และจัดการ ทรัพยากร ธรรมชาติ ที่ยั่งยืน
           2) เพื่อรักษาและฟื้นฟูทรัพยากรดินในพื้นที่โครงการ
           3) ส่งเสริมอาชีพที่เหมาะสม พัฒนา คุณภาพชีวิต และสนับสนุน ให้เกษตรกรทำการเกษตร อย่างยั่งยืน
           4) เพื่อเป็นสถานที่ศึกษาวิจัย การพัฒนาทรัพยากรธรรมชาติ และเป็นแหล่งท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์ ศึกษาธรรมชาติและวัฒนธรรมท้องถิ่น

พื้นที่ดำเนินการ
           ศูนย์ภูฟ้าพัฒนา มีเนื้อที่ประมาณ 2,376 ไร่ ตั้งอยู่ที่ หมู่ที่ 2 บ้านห่างทางหลวง และ หมู่ 3 บ้านผาสุข ตำบลภูฟ้า อำเภอบ่อเกลือ จังหวัดน่าน
           ปัจจุบัน มีเนื้อที่ 1,812 ไร่ 3 งาน 76 ตารางวา ซึ่งสำนักงานปฏิรูปที่ดินได้ทำการรังวัดครั้ง ล่าสุด โดยกันพื้นที่ออกบางส่วนของพื้นที่ทรงงาน ในส่วนที่ติดกับน้ำแม่มาง

***รายละเอียดเพิ่มเติม***