โครงการธนาคารอาหารชุมชนตามพระราชดำริ บ้านแม่ปางใหญ่ ตำบลสันติคีรี อำเภอแม่ลาน้อย จังหวัดแม่ฮ่องสอน
ความเป็นมา
           สมเด็จพระนางเจ้าพระบรมราชินีนาถ ทรงมีความห่วงใย ในปัญหา ด้านสิ่งแวดล้อม ของโลก และทราบข้อมูล จากสหประชาชาติว่า ในอนาคตโลกของเรา จะประสปัญหา ด้านสิ่งแวดล้อม และปัญหาการ ขาดแคลนอาหาร อันเนื่องมาจาก การเพิ่มประชากรโลก จึงทรงมีพระราชเสาวนีย์ ให้พัฒนา จังหวัดแม่ฮ่องสอน ให้เป็นแหล่งผลิตอาอาหาร เลี้ยงตนเองได้ และเหลือจำหน่าย ในพื้นที่ ใกล้เคียง เนื่องจากจังหวัด แม่ฮ่องสอน เป็นพื้นที่ที่มีความอุดมสมบูรณ์ ของทรัพยากรธรรมชาติ มีแหล่งอาหาร ตามธรรมชาติที่ พื้นที่ส่วนใหญ่เป็นป่า หากคนสามารถอยู่ร่วมกับป่าได้ อย่างถูกวิธี และมีการจัดที่ดิน ทำกินได้ อย่างเป็นสัดส่วน ก็จะเป็นแหล่งอาหาร ธรรมชาติที่ยั่งยืน คณะอนุกรรมการ โครงการพัฒนา ตามพระราชดำริจังหวัดแม่ฮ่องสอน จึงได้คัดเลือกพื้นที่ บ้านนาป่าแปก ตำบลหมอกจำแป่ อำเภอเมือ จังหวัดแม่ฮ่องสอน เป็นพื้นที่ จัดทำโครงการ ธนาคารอาหารชุมชน หรือ Food Bank ครั้งแรกเมื่อปี 2543 และได้ดำเนินงานจนถึงปัจจุบัน ซึ่งผลการดำเนินงาน ได้มีความก้าวหน้า และบรรลุวัตถุประสงค์ ของโครงการปนระดับหนึ่ง สามารถที่จะกำหนด ให้เป็นโครงการตัวอย่าง เพื่อขยายผล การดำเนินงาน โครงการธนาคาร อาหารชุมชน ตามพระราชดำริ ไปยังพื้นที่อื่นๆ ได้ต่อไป
           เมื่อวันที่ 18 ตุลาคม 2544 คณะทำงาน โครงการพัฒนา ตามพระราชดำริ ส่วนพระองค์ และผู้แทนส่วนราชการที่เกี่ยวข้อง ได้ร่วมกัน เดินทางไปตรวจดูพื้นที่ ที่จะขยายผล จัดทำโครงการฯ ตามข้อเสนอ ของคณะทำงาน โครงการธนาคาร อาหารชุมชน ตามพระราชดำริจังหวัดแม่ฮ่องสอน ณ ล้านแม่ปาง ตำบลสันติคีรี อำเภอแม่ลาน้อย จังหวัดแม่ฮ่องสอน และได้สรุปว่า มีความเป็นไปได้ ที่จะจัดทำโครงการ ธนาคารอาหารชุมชน ที่บ้านแม่ปาง และเห็นสมควร ให้หน่วยงานที่เกี่ยวข้องร่วมกัน จัดทำแผนงาน และเริ่มโครงการ ได้ตั้งแต่ปีงบประมาณ 2545 เป็นต้นไป
           กรมพัฒนาที่ดิน กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ โดยสถานีพัฒนาที่ดินแม่ฮ่องสอน ได้รับมอบหมาย ให้จัดพื้นที่ สาธิตกิจกรรม การพัฒนาที่ดิน เพื่อเป็นตัวอย่าง ให้กลุ่มเกษตรกร ในพื้นที่ โครงการ และขยายผลกิจกรรม เข้าสู่หมู่ล้าน ตลอดจนกิจกรรมอื่นๆ ตามความเหมาะสม


สภาพปัญหาหลักของพื้นที่โครงการ
           1) พื้นที่โครงการฯ ขาดความสมบูรณ์ (ขาดการจัดการดินที่ดี)
           2) มีการบุกรุกทำลายป่า ทำไร่เลื่อนลอย ซึ่งเป็นพื้นที่ต้นน้ำ
           3) เกษตรกรในพื้นที่มีรายได้ต่ำ
           4) ขาดการจัดการที่ทำกินที่เป็นสัดส่วน
           5) ขาดการจัดการน้ำเพื่ออุปโภค-บริโภค และใช้ในทางการเกษตร

สถานที่ดำเนินการ
           บ้านแม่ปาง หมู่ที่ 1 ตำบลสันติคีรี อำเภอแม่ลาน้อย จังหวัดแม่ฮ่องสอน
                      - ขอบเขตพื้นที่โครงการ 1,500 ไร่
                      - พื้นที่ขยายผล 1,500 ไร่

วัตถุประสงค์ของโครงการ
           1) เพื่อเป็นแหล่งอาหารตามธรรมชาติที่อุดมสมบูรณ์และยั่งยืน
           2) เพื่อให้เกษตรกรในชุมชนมีรายได้เพิ่มขึ้น
           3) เพื่อเป็นการลดปัญหาด้านการทำลายทรัพยากรธรรมชาติ