โครงการพัฒนาที่ดินบริเวณลุ่มน้ำเข็ก จังหวัดเพชรบูรณ์

ความเป็นมา
           จากความขัดแย้งทางด้านอุดมการณ์ทางการเมืองในประเทศไทย จึงทำให้เกิดสงความก่อการร้ายขึ้นตั้งแต่ปี พ.ศ. 2508 โดยเฉพาะในบริเวณพื้นที่รอยต่อ 3 จังหวัด คือ เพชรบูรณ์ พิษณุโลก และเลย ซึ่งฝ่ายต่อต้านรัฐบาลพิจารณาแล้วเห็นว่า พื้นที่ดังกล่าวเป็นพื้นที่เหมาะสม สภาพทั่วไป เป็นป่าเขาสลับซับซ้อนยาก ที่ฝ่ายรัฐบาล จะปราบปรามได้ โดยใช้เขาค้อเป็นศูนย์กลาง
           ต่อมากองทัพบก ได้มอบหมายให้กองทัพภาคที่ 3 รับผิดชอบในการต่อสู้ กับผู้ก่อการร้ายคอมมิวนิสต์ โดยจัดตั้งกองบัญชาการผสม 394 ขึ้นที่สนามบินหล่มสัก จ.เพชรบูรณ์ เมื่อวันที่ 25 ธันวาคม 2511 ซึ่งปัจจุบันเป็นที่ตั้งของชุดควบคุมที่ 33 และได้ดำเนินการต่อสู้อย่างต่อเนื่องกันมา โดยผ่านยุทธการที่สำคัญๆ รวม 13 ครั้ง เช่น ยุทธการภูขี้เถ้า ยุทธการรามสูร ยุทธการผาเมืองเผด็จศึก 1-3 ยุทธการผาเมืองเกรียงไกร ฯลฯ เป็นต้น
           เมื่อประมาณ พ.ศ. 2514- 2515 กองทัพภาคที่ 3 ได้เริ่มสร้างถนนแยกจากสายพิษณุโลก- หล่มสัก ตรงบริเวณหลักกิโลเมตรที่ 100 บ้านแคมป์สนไป ยังบ้านเล่าลือ และในปี พ.ศ. 2517ได้มีแนวคิดที่จะลดความกดดันขัดขวางของพรรคคอมมิวนิสต์ แห่งประเทศไทย (พคท.) โดยสร้างถนน อีกสายหนึ่ง จากบ้านนางั่ว ถึงบ้าน สุเกาะพง เพื่อเชื่อมกับถนนสายแรก ที่บ้านนะเดาะพง แต่ได้รับการขัดขวางต่อต้านรุนแรง จนก่อให้เกิดความเสียหาย แก่ทั้งสองฝ่าย เป็นอย่างมาก
           ปี พ.ศ. 2518 พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวฯ ได้เสด็จพระราชดำเนิน เยี่ยมกองรบพิเศษ ค่ายสฤษดิ์เสนา จังหวัดพิษณุโลก และทรงมีพระราชดำริให้ใช้ "แผนยุทธศาสตร์พัฒนา" เพื่อยุติสถานการณ์สู้รบ โดยใช้พื้นที่ทั้งสองข้าง เป็นประโยชน์กับราษฎรทั่ว ๆ ไป กองทัพภาคที่ 3 จึงได้จัดหมู่บ้านยุทธศาสตร์พัฒนาขึ้น โดยที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวฯ ได้พระราชทาน พระราชทรัพย์ ส่วนพระองค์จำนวนหนึ่ง เป็นทุนในการดำเนินงาน ครั้งแรกโดยตั้งเป็น "กองอำนวยการ โครงการพัฒนาลุ่มน้ำเข็ก" โดยขอถอนสภาพป่าสองข้างทาง ข้างละ 1 กิโลเมตร มีนโยบายช่วยเหลือ ชาวไร่ชาวนา ทหารกองหนุน และผู้ซึ่งเคยช่วยเหลือ ทางราชการที่ยากจน ไม่มีที่อยู่อาศัย จึงจัดสรรที่ดินให้ราษฎร เข้าอยู่อาศัย มีการจัดหาแหล่งน้ำ เพื่อการเกษตร โดยได้รับที่ดินสำหรับ ที่อยู่อาศัย 2 งานสำหรับ ประกอบอาชีพ ทางการเกษตรครอบครัวละ 15-20 ไร่ ไม่มีกรรมสิทธิ์ในที่ดิน รวมทั้งห้ามขายพื้นที่ สามารถทำกินได้ตลอดไป โดยการสืบทอด ทางทายาท และเรียกโครงการนี้ว่า "โครงการพัฒนาลุ่มน้ำเข็ก" โดยเริ่มดำเนินการ เมื่อวันที่ 10 มีนาคม 2520

วัตถุประสงค์
           1) เพื่อแสดงความจงรักภักดีต่อองค์พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
           2) เพื่อความมั่นคง หลังจากเกิดเหตุการณ์สู้รบเพื่อเอาชนะคอมมิวนิสต์
           3) เพื่อให้ราษฎร และผู้หลงผิด กลับมาพัฒนาชาติไทย โดยจัดสรรที่ทำกิน และพัฒนาพื้นที่การเกษตร รวมทั้งการจัดหาแหล่งน้ำ เพื่อการเกษตร เพื่อให้ราษฎร สามารถดำรงชีพอยู่ได้
           4) เพื่อพัฒนาที่ดิน ให้มีความอุดมสมบูรณ์ และป้องกันการชะล้างของดิน
           5) เพื่อเป็นการฟื้นฟู ทรัพยากรธรรมชาติ เช่น ทรัพยากรป่าไม้ ที่ดิน และทรัพยากรน้ำ ให้คงอยู่

ระยะเวลาดำเนินงาน
           เริ่มปี พ.ศ. 2521 จนถึงปัจจุบัน

พื้นที่ดำเนินงาน
           ตั้งอยู่ที่ ต.สะเดาะพง 6 หมู่บ้าน
           ต.ริมสีม่วง 5 หมู่บ้าน
           ต.เขาค้อ 14 หมู่บ้าน
           ต.หนองแม่นา 10 หมู่บ้าน อ.เขาค้อ จ.เพชรบูรณ์
           และพื้นที่ชาวเขาเผ่าม้ง ต.เข็กน้อย
           พิกัด E 702976 - 713760 และ N 1829234 – 1835827 ในระบบ WGS84 บนแผนที่ประเทศไทย ลำดับชุดที่ 5142 II 5242 III
           พื้นที่ทั้งหมดของโครงการ 140,000 ไร่

ประโยชน์ที่ได้รับ
           1) พื้นที่โครงการเป็นจุดเรียนรู้ และพื้นที่สาธิต การดำเนินโครงการ สามารถตอบสนองในการเรียนรู้ และฝึกปฏิบัติงานของเกษตรกร ในเขตพื้นที่โครงการ และพื้นที่ใกล้เคียง ได้อย่างมีประสิทธิภาพ
           2) เกษตรกรสามารถ ใช้พื้นที่ดิน ได้อย่างเหมาะสม และมีประสิทธิภาพอย่างยั่งยืน
           3) มีการอนุรักษ์ดินและน้ำ และปลูกหญ้าแฝกเพื่อป้องกัน การชะล้างพังทลายของดิน อย่างต่อเนื่อง สภาพป่าที่มีความอุดมสมบูรณ์ อยู่แล้วได้รับการดูแล ปกป้องคุ้มครอง ไม่มีการบุกรุก สภาพป่าเสื่อมโทรมลดลง ตลอดจนแก้ไขปัญหา ความตื้นเขินของแม่น้ำลำคลอง
           4) ราษฎรมีคุณภาพชีวิต และความเป็นอยู่ดีขึ้น

หน่วยงานรับผิดชอบ
           สถานีพัฒนาที่ดินเพชรบูรณ์ สำนักงานพัฒนาที่ดินเขต 8 กรมพัฒนาที่ดิน