☼โครงการพัฒนาพื้นที่ลุ่มน้ำทอนตามแนวพระราชดำริ☼
๏ ความเป็นมา
เมื่อวันที่ 1 ธันวาคม 2535 พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ได้เสด็จพระราชดำเนินทรงนมัสการพระราชนิโรธรังสีคัมภีรปัญญาวิศิษฐ์ (หลวงปู่เทสก์ เทสรังสี) ณ วัดหินหมากเป้ง ตำบลด่านศรีสุข อำเภอศรีเชียงใหม่ และทรงเยี่ยมราษฎร อำเภอศรีเชียงใหม่ จังหวัดหนองคาย และได้ทรงมีกระแสพระราชดำรัสว่า "หมู่บ้านดอนขนุน ตำบลด่านศรีสุข และบ้านวังน้ำหมอก ตำบลพระพุทธบาท อำเภอศรีเชียงใหม่ จังหวัดหนองคาย และหมู่บ้านอื่น ๆ ที่ตั้งอยู่ใกล้ป่าต้นน้ำลำน้ำทอน สมควรที่จะพัฒนาหมู่บ้าน พัฒนาอาชีพของราษฎรในหมู่บ้านให้มั่นคง เพื่อป้องกันไม่ให้ราษฎรเข้าไปบุกรุกทำลายป่าต้นน้ำดังกล่าว" และสำนักงานคณะกรรมการพิเศษเพื่อประสานงานโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ (สำนักงาน กปร.) ได้แจ้งให้จังหวัดหนองคายทราบว่า พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ได้พระราชทานพระราชดำริ ในการพัฒนาแหล่งน้ำในบริเวณดังกล่าวเพิ่มเติมว่า ควรพิจารณาวางโครงการและก่อสร้างอ่างเก็บน้ำต่าง ๆ ตามโครงการพัฒนาลุ่มน้ำทอน เพื่อจัดหาแหล่งน้ำช่วยเหลือพื้นที่เพาะปลูกจำนวนหลายหมู่บ้าน ของอำเภอศรีเชียงใหม่ อำเภอสังคม จังหวัดหนองคาย และอำเภอบ้านผือ จังหวัดอุดรธานี ซึ่งพื้นที่ตำบลคำด้วง อำเภอบ้านผือ จังหวัดอุดรธานี เป็นเขตป่าสงวนแห่งชาติป่านายูง-ป่าน้ำโสม เป็นพื้นที่ต้นน้ำของลำน้ำทอน ที่มีปัญหาการชะล้างพังทลายของดินสูง และดินขาดความอุดมสมบูรณ์เป็นเวลานานมาต่อเนื่อง
สภาพภูมิประเทศเป็นภูเขา และหินเขาสลับกันไป มียอดเขาชื่อภูยาอู่ สูงประมาณ 588 เมตร จากระดับน้ำทะเล ซึ่งมีจำนวนพื้นที่โครงการ 81,256 ไร่ เป็นแหล่งกำเนิดของลำห้วยหลายสาย ได้แก่ ลำห้วยตะคลองใหญ่ ห้วยน้ำม้า ห้วยเตาไห ห้วยถ้ำช้าง ห้วยโคกหมอก ห้วยตาดโตน ห้วยทราย และน้ำตกยูงทอง
           - ลักษณะของดินเป็นดินร่วนปนทรายมีความอุดมสมบูรณ์ต่ำ
           - ลักษณะการใช้ประโยชน์ของพื้นที่เกษตรกรส่วนใหญ่ปลูกยางพารา มันสำปะหลัง และทำนา

๏ วัตถุประสงค์
           1) เพื่อป้องกันการชะล้างการพังทลายของหน้าดิน และป้องกันป่าต้นน้ำมิให้ถูกทำลายอีกต่อไป
           2) เพื่อเพิ่มผลผลิตให้แก่เกษตรกรโดยการปรับปรุงบำรุงดิน ด้วยอินทรียวัตถุ
           3) เพื่อส่งเสริมและพัฒนาอาชีพตลอดจนลดค่าใช้จ่ายต้นทุนการผลิตให้แก่เกษตรในพื้นที่โครงการ ฯ โดยใช้ผลิตภัณฑ์จุลินทรีย์ของกรมพัฒนาที่ดิน

๏ ระยะเวลาดำเนินการ
           เริ่ม ปี พ.ศ. 2540 จนถึงปัจจุบัน

๏พื้นที่ดำเนินการ
           ตั้งอยู่ในพื้นที่ป่าสงวนแห่งชาติ ป่านายูง – ป่าน้ำโลมและเขตปฏิรูปที่ดินท้องที่ หมู่ที่ 1-10 ต.คำด้วย อ.บ้านผือ จ.อุดรธานี
           พื้นที่ทั้งหมดของโครงการ 76,250 ไร่
๏ ประโยชน์ที่ได้รับ
           1) ลดการชะล้างพังทลายของดินบริเวณพื้นที่ลาดชันภูเขา
           2) พื้นที่เกษตรกรรมของราษฎรเพิ่มความอุดมสมบูรณ์
           3) ราษฎรจะสามารถลดค่าใช้จ่ายในการใช้ปุ๋ยเคมี
           4) ราษฎรมีรายได้เพิ่มขึ้น
๏ หน่วยงานรับผิดชอบ
           สถานีพัฒนาที่ดินอุดรธานี สำนักงานพัฒนาที่ดินเขต 5 กรมพัฒนาที่ดิน