☼โครงการจัดทำแปลงสาธิตจุดเรียนรู้การพัฒนาที่ดิน ตามแนวพระราชดำริ☼
บริเวณอ่างเก็บน้ำดอกกราย อ.ปลวกแดง จ.ระยอง
๏ ความเป็นมา
           ด้วยสภาพพื้นที่ของ จ.ระยองเป็นสภาพป่าที่ถูกทำลาย ราษฎรส่วนใหญ่ประกอบอาชีพการเกษตรและประสพปัญหาผลผลิตตกต่ำ รายได้ลดลง เนื่องจากขาดความอุดมสมบูรณ์ของดินและขาดแหล่งน้ำ กอรปกับถูกอิทธิพลของนายทุนขยายเขตการเป็นเจ้าของที่ดินเพิ่มขึ้น ซึ่งอาจมีผลกระทบต่อความมั่นคงของประเทศชาติได้
           เมื่อทราบฝ่าละอองธุลีพระบาท พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวฯ จึงได้พระราชทานพระราชดำริว่าบริเวณอ่างเก็บน้ำดอกกราย อ.ปลวกแดง จ.ระยอง ซึ่งมีพื้นที่ประมาณ 1,300 ไร่ สามารถส่งน้ำมายังพื้นที่ดังกล่าวได้ ทรงแนะนำให้จัดเป็นศูนย์กลางอาชีพการเกษตรและศิลปาชีพพิเศษแก่ราษฎร ดังนั้น คณะทำงานโครงการพัฒนาตามพระราชดำริจึงได้ดำเนินงานขั้นต้นด้วยการจัดระบบการส่งน้ำปรับพื้นที่ โดยพระราชทานทรัพย์ส่วนพระองค์ที่พระราชทานมาเป็นทุนหมุนเวียน จำนวน 3 ล้านบาท และมีผู้น้อมเกล้าฯถวายคอกม้า คอกสุกร และคอกแกะ สร้างไว้ในศูนย์กลางอาชีพการเกษตรฯ
           เมื่อวันที่ 14 กรกฎาคม พ.ศ.2523 พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวฯ เสด็จพระราชดำเนินพร้อมด้วยสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯสยามบรมราชกุมารี และสมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าจุฬาภรณ์วลัยลักษณ์อัครราชกุมารี ได้ทรงเสด็จเยี่ยมศูนย์กลางการพัฒนาการเกษตรและศิลปาชีพพิเศษและพระราชทานแนวทางการพัฒนาไว้ 4 ข้อ คือ
                      1. ให้พัฒนาด้านการเกษตร โดยเฉพาะด้านปศุสัตว์ การประมงเพื่อการบริโภค และสำรองอาหารไว้ในยามวิกฤต นอกจากนั้น มูลสัตว์ยังทำเป็นเชื้อเพลิง และปุ๋ยสำหรับปรับปรุงบำรุงดิน
                      2. ให้มีศูนย์ฝึกปฏิบัติการด้านประกอบอาชีพ โดยจัดให้มีแปลงสาธิตของราษฎรตัวอย่าง 4 แปลง แปลงละ 4 ไร่ โดยปลูกบ้านพักอาศัยแบบชาวบ้าน ให้ราษฎรดำเนินการ ปลูกพืชและเลี้ยงสัตว์ ควบคู่กันไป และให้ดำเนินธุรกิจฟาร์มแบบสหกรณ์ โดยให้ราษฎรตัวอย่างหมุนเวียนอยู่ในช่วงระยะเวลาหนึ่ง
                      3. ให้จัดเป็นศูนย์การส่งเสริมการเลี้ยงปศุสัตว์ โดยดำเนินการแบบให้ราษฎรได้ยืมสัตว์พันธุ์ดีไปผสม หรือเลี้ยงแล้วส่งลูกคืน หรือขายให้ราษฎรนำไปเลี้ยง
                      4. ให้มีศูนย์พัฒนาการเกษตรที่ราษฎรจะได้ดูและชม เพื่อนำเอาแบบอย่างการดำเนินงานและการจัดไร่นา ทั้งที่เป็นของศูนย์พัฒนาและครอบครัวเกษตรกรตัวอย่าง ไปพิจารณาตัดสินใจในการปรับปรุงไร่นาของตนเอง

๏ วัตถุประสงค์
           1) จัดทำแปลงสาธิตจุดเรียนรู้ ด้านการพัฒนาที่ดิน ตามแนวพระราชดำริ
           2) อบรม ส่งเสริม และเผยแพร่การพัฒนาที่ดินในรูปแบบต่างๆ ตามภารกิจของกรมฯ
           3) ปรับปรุงสถานที่ พร้อมทั้งแปลงสาธิตสำหรับการดูงานของเกษตรกร นักเรียน นักศึกษาและผู้สนใจทั่วไป
           4) ส่งเสริมเกษตรกรในการปรับปรุงบำรุงดินโดยใช้ปุ๋ยหมัก ปุ๋ยอินทรีย์น้ำ ปุ๋ยพืชสดและหญ้าแฝก ตามความเหมาะสมของพื้นที่
           5) ขยายเครือข่ายกลุ่มเกษตรกรที่ทำเกษตรอินทรีย์ หรือลดการใช้ปุ๋ยเคมี

๏ ระยะเวลาดำเนินการ
           เริ่ม ปี พ.ศ.2549 จนถึง ปัจจุบัน

๏ พื้นที่ดำเนินการ
           บ้านพัฒนาผัง2 หมู่ที่ 6 ต.แม่น้ำคู้ อ.ปลวกแดง จ.ระยอง
           เนื้อที่โครงการประมาณ 60 ไร่
           พิกัด N 1426300 – 1426700 E 741300 - 741800 ระวางแผนที่ 5234 IV

๏ ประโยชน์ที่จะได้รับ
           1) เป็นการสนองพระราชดำริในด้านพัฒนาที่ดิน โดยเฉพาะเกษตรทฤษฎีใหม่ การใช้หญ้าแฝก และวิถีชีวิตตามแนวเศรษฐกิจพอเพียง
           2) เกษตรกรได้เห็นรูปแบบของการพัฒนาที่ดินที่เหมาะสม ทั้งด้านการอนุรักษ์ดินและน้ำ และการปรับปรุงบำรุงดิน
           3) งานพัฒนาที่ดินตามแนวพระราชดำริ จะได้รับการยอมรับมากขึ้น และสามารถขยายเครือข่ายออกไปได้อย่างกว้างขวาง

๏ หน่วยงานรับผิดชอบ
สถานีพัฒนาที่ดินชลบุรี สำนักงานพัฒนาที่ดินเขต 2 กรมพัฒนาที่ดิน