บทความที่ 34/52
ณัฐรินทร์ วงษ์ครุธ รายงาน

การจัดตั้งศูนย์เรียนรู้การพัฒนาที่ดินตามแนวทางเศรษฐกิจพอเพียงอำเภอบัวใหญ่ ภายใต้การดูแลของหมอดินอนุวัฒน์ ปาริเวสัง เป็นอีกศูนย์เรียนรู้หนึ่งที่เป็นแหล่งถ่ายทอดองค์ความรู้ด้านการเกษตรอย่างครบวงจร บนพื้นฐานของความพอเพียง ที่สำคัญยังมีการผลิตปุ๋ยหมักชีวภาพ ในแบบภูมิปัญญาชาวบ้าน จากมูลสัตว์ จนกลายเป็นแหล่งผลิตปุ๋ยหมักที่สำคัญ อันก่อให้เกิดการรวมกลุ่มกันภายในอำเภอ เพื่อขยายองค์ความรู้นั้น ไปสู่เกษตรกรในระดับท้องถิ่น สำหรับนำมาผลิตใช้ในพื้นที่ทำการเกษตรของตนเอง ทำให้ช่วยลดต้นทุน และเพิ่มผลผลิตทางการเกษตรได้อย่างงดงาม
หมอดินอนุวัฒน์ ปาริเวสัง เป็นหมอดินอาสาประจำตำบลขุนทอง และหมอดินอาสาประจำอำเภอบัวใหญ่ เป็นผู้ที่ทำหน้าที่หลักในการประสาน และจัดตั้งศูนย์เรียนรู้การพัฒนาที่ดินตามแนวทางเศรษฐกิจพอเพียงอำเภอบัวใหญ่ในพื้นที่ทำการเกษตร จำนวน 30 ไร่ ซึ่งแบ่งเป็น พื้นที่ปลูกมัน 5 ไร่ ปลูกแฝก 5 ไร่ ปลูกไม้ผลและพืชผักสวนครัว 5 ไร่ ปลูกไม้เศรษฐกิจโตเร็ว 3 ไร่ ทำแปลงหญ้าเลี้ยงสัตว์ 7 ไร่ นอกจากนี้ยังมีการขุดบ่อน้ำอีกจำนวน 8 บ่อ ไว้ใช้ในการทำเกษตรในช่วงหน้าแล้ง
หมอดินอนุวัฒน์ เล่าว่า “ก่อนเริ่มประกอบอาชีพเกษตรกรรม ได้เดินทางไปรับเหมาก่อสร้างที่ประเทศสิงคโปร์ และไต้หวัน เป็นเวลา 8 ปี พอปี 2543 จึงเดินทางกลับมาประเทศไทยเพื่อมาประกอบอาชีพเกษตรกรรม ซึ่งช่วงนั้นในตำบลขุนทองขาดหมอดินอาสา และเนื้อดินในพื้นที่ค่อนข้างเป็นทรายจัด ทำให้เพาะปลูกได้ผลผลิตไม่ค่อยดี จึงปล่อยให้ทิ้งร้าง จากคำแนะนำเจ้าหน้าที่ของกรมพัฒนาที่ดิน ในการให้ความรู้ด้านการปรับปรุงบำรุงดินโดยใช้สารเร่ง พด. ของกรมพัฒนาที่ดิน จึงได้สมัครเป็นหมอดินอาสาประจำตำบล”
เริ่มแรกการเป็นหมอดินอาสาประจำตำบลของหมอดินอนุวัฒน์ ได้นำสารเร่งซุปเปอร์ พด.2 ของกรมพัฒนาที่ดินมาผลิตเป็นปุ๋ยน้ำหมักชีวภาพ เพื่อใช้ในการปลูกไม้ผล และพืชผักสวนครัว การนำเศษหญ้า เศษฟาง มาผลิตเป็นปุ๋ยหมัก โดยใช้ สารเร่งซุปเปอร์พด.1 รวมไปถึงมีการบริหารการจัดการน้ำอย่างเหมาะสมในบ่อน้ำที่ขุดไว้ทั้ง 8 บ่อ เพื่อนำมาใช้ในช่วงหน้าแล้ง ทำให้สามารถเพิ่มผลผลิตทางการเกษตรได้มากขึ้น
หลังจากทำการเกษตรจนเกิดผลดีแล้ว จึงได้ชักชวนเพื่อนหมอดินอาสาแต่ละหมู่บ้าน แต่ละตำบล ที่มีความถนัดในการทำเกษตรในแต่ละด้านมารวมตัวกัน เพื่อจัดตั้งเป็นศูนย์เรียนรู้การพัฒนาที่ดินตามแนวทางเศรษฐกิจพอเพียง โดยการสนับสนุนจากกรมปศุสัตว์ กรมประมง ศูนย์ส่งเสริมการเกษตร และกรมพัฒนาที่ดิน ซึ่งเป็นหน่วยงานหลักในการประสานและดำเนินการจัดตั้งศูนย์เรียนรู้การพัฒนาที่ดินตามแนวทางเศรษฐกิจพอเพียงอำเภอบัวใหญ่
โดยศูนย์เรียนรู้การพัฒนาที่ดินตามแนวทางเศรษฐกิจพอเพียงอำเภอบัวใหญ่นี้ ประกอบไปด้วย ศูนย์เรียนรู้การผลิตสารขับไล่แมลงศัตรูพืช พด.7 ศูนย์เรียนรู้เรื่องการผลิตปุ๋ยหมักโดยใช้สารเร่งซุปเปอร์ พด.1 และซุปเปอร์ พด.2 ศูนย์เรียนรู้การฝึกไถ่ไร่ไถ่นาโดยใช้แรงงานสัตว์ในการไถ่นา ศูนย์เรียนรู้เพาะชำการตอนและตัดแต่งกิ่ง ศูนย์เรียนรู้การใช้ประโยชน์จากหญ้าแฝกในด้านการอนุรักษ์ดินและน้ำ ศูนย์เรียนรู้ด้านการประมงและการเพาะพันธ์ปลา และการเลี้ยงปลาด้วยฟางหมักปุ๋ย ศูนย์เรียนรู้การเลี้ยงสัตว์เพื่อนำมูลสัตว์มาผลิตเป็นปุ๋ยหมัก เช่น การเลี้ยงวัว กระบือ เป็ด ไก่ และหมู และศูนย์เรียนรู้การผลิตปุ๋ยอินทรีย์คุณภาพสูง ฯลฯ
การเลี้ยงสัตว์เพื่อนำมาผลิตเป็นปุ๋ยหมักของหมอดินอนุวัฒน์ ใช้วิธีทำแบบปราชญ์ชาวบ้าน กล่าวคือ นำสารเร่ง พด.6 ในอัตราส่วน 160 cc. ผสมกับน้ำเปล่า 20 ลิตร หรือ 1 ปีบ ราดลงไปในคอกวัว คอกหมู คอกเป็ด และคอกไก่ ที่มีเศษฟางอยู่นั้น (การใช้สารเร่ง พด.6 นี้สามารถช่วยรักษาโรคเท้าเปลื่อยเท้าของสัตว์ และยังช่วยบำบัดกลิ่นเหม็นจากคอกสัตว์ได้) พอครบ 7 วัน จึงนำสารเร่ง พด.6 ในอัตราส่วนผสมเท่าเดิม ราดลงไปในคอกสัตว์อีกครั้งหนึ่ง จากการเหยียบ และย่ำของสัตว์เหล่านี้บนเศษฟางและมูลสัตว์ จะเป็นตัวคลุกเคล้าอย่างดีในการทำปุ๋ยหมัก จากนั้นประมาณ 21 – 30 วัน เศษฟางจะยุ่ย จึงขนมูลสัตว์มากองในที่ร่ม และนำสารเร่งซุปเปอร์ พด.1 จำนวน 1 ซอง และน้ำหมักชีวภาพจากสารเร่งซุปเปอร์ พด.2 ผสมกับน้ำ 5 ลิตร ไปโรยราดในกองมูลสัตว์ให้มีความชื้น ต่อจากนั้นเอาพลาสติกคลุม ประมาณ 7 – 14 วัน โดยไม่ต้องกลับกอง อุณหภูมิในกองปุ๋ยหมักจะลดลง หลังจากนั้นสามารถนำไปใช้ใส่ในนาข้าวในอัตรา 1 ตันต่อไร่ หรือนำไปใส่รอบโคนไม้ผลในอัตรา 3 – 5 กิโลกรัม จะสามารถช่วยเพิ่มผลผลิตทางการเกษตรได้เป็นอย่างดี
จากความเพียรพยายามในการจัดตั้งศูนย์เรียนรู้การพัฒนาที่ดินตามแนวทางเศรษฐกิจพอเพียงอำเภอบัวใหญ่ ทำให้วันนี้หมอดินอนุวัฒน์ ปาริเวสัง ได้รับรางวัลหมอดินอาสาดีเด่นรองชนะเลิศอันดับ 1 จากกรมพัฒนาที่ดิน และได้รับรางวัลหมอดินอาสาดีเด่นชนะเลิศ จากสำนักงานพัฒนาที่ดินเขต 3 ทั้งนี้จึงได้ฝากทิ้งท้ายให้กับพี่น้องเกษตรกรไว้ว่า
               “อย่าคิดถึงเรื่องเงิน คิดว่าให้เรามีความพออยู่ พอกิน และช่วยกันบูรณาการความรู้ในแต่ละด้าน ตามความถนัดของแต่ละคน มาประยุกต์ใช้ให้เกิดประโยชน์ในพื้นที่ทำกินของตนเอง โดยพยายามที่จะนำความรู้เหล่านั้น มาจัดตั้งเป็นศูนย์เรียนรู้ต่างๆ เพื่อถ่ายทอดองค์ความรู้เหล่านี้ไปให้กับผู้ที่สนใจ เพื่อนำไปใช้ทำการเกษตรให้เกิดผลสำเร็จ โดยตั้งอยู่บนพื้นฐานของความพอเพียง ตามหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว”
สำหรับผู้ที่สนใจเยี่ยมชมศูนย์เรียนรู้การพัฒนาที่ดินตามแนวทางเศรษฐกิจพอเพียงอำเภอบัวใหญ่ สอบถามเพิ่มเติมได้ที่บ้านเลขที่ 110 หมู่ที่ 10 ตำบลขุนทอง อำเภอบัวใหญ่ จังหวัดนครราชสีมา โดยติดต่อคุณอนุวัฒน์ ปาริเวสัง โทร. 087-9395918