มณฑป กรุดเจริญ
เรียบเรียง
แม้พื้นที่จะเกิดน้ำท่วมซ้ำๆ ทุกปี แต่ ธวัช คร้ามฤทธิ์
ไม่เคยคิดทิ้งผืนดินทำกินไปไหน หรือปล่อยทิ้งร้างเปล่าประโยชน์
สิ่งที่คิดคือหาวิธีต่อสู้กับภัยธรรมชาติให้ได้
ถึงแม้พืชผลที่เพาะปลูกจะถูกน้ำท่วมเสียหายไปต่อหน้าต่อตาทุกปี
ธวัช คร้ามฤทธิ์ หมอดินอาสาประจำตำบลวังดาล อ.กบินทร์บุรี
จ.ปราจีนบุรี คิดหาทางใช้ประโยชน์จากพื้นที่ 30 ไร่
ซึ่งเดิมเป็นนาน้ำท่วมขังปล่อยทิ้งกลายเป็นที่นาร้าง โดยคิดทำสวนผสมผสานเมื่อปี
2545 ปลูก พริก ฟัก บวบ
แต่เนื่องจากสภาพพื้นที่ดังกล่าวเป็นพื้นที่ลุ่ม จึงเกิดปัญหาน้ำท่วมซ้ำซากทุกปี
พืชที่เพาะปลูกเสียหายหมด ธวัช ทำคันดินรอบพื้นที่เพื่อกันน้ำ แต่เมื่อปี 2546
น้ำก็ท่วมเข้าสู่พื้นที่
คันดินพังทลายหมดน้ำพัดพืชที่เริ่มเพาะปลูกใหม่หายไปในพริบตา
ในปี 2547 คันดินถูกสร้างขึ้นใหม่อัดดินให้แน่นกว่าเดิม
และปลูกหญ้าแฝกรอบคันดินเพราะศึกษาจากเอกสารต่างๆ
พบว่าหญ้าแฝกสามารถป้องกันการชะล้างพังทลายได้
แต่เมื่อถึงเวลาน้ำหลากหญ้าแฝกที่เริ่มปลูกใหม่ก็ไม่สามารถช่วยปกป้องคันดินได้
คันดินจึงพังลงมาอีกครั้ง
เขาซ่อมแซมคันดินและปลูกแฝกเพิ่มเติมล้อมรอบคันดินเพราะเชื่อว่าหญ้าแฝกเป็นของในหลวงต้องช่วยได้จริง
ถัดมาปี 2548 ธวัชลงทุนอีกครั้งขุดดินขึ้นมาถมพื้นที่ให้สูงขึ้น
แต่ดินที่นำมาถมเป็นดินจากก้นสระเป็นดินชั้นล่างที่มีอินทรียวัตถุน้อยหน้าแล้งดินแห้งแตกระแหง
มีคนแนะนำให้ใส่แกลบแต่เมื่อคิดแล้วต้องใช้จำนวนมาก
อาจทำให้ต้นทุนการผลิตสูงเกินไป
เขานึกถึงหญ้าแฝกที่ปลูกอยู่บนคันดินคิดว่าหญ้าแฝกสามารถเพิ่มความชุ่มชื้นและเพิ่มอินทรียวัตถุในดินได้
ธวัช นำหญ้าแฝกมาปลูกเป็นแถวยาวตามแนวแปลง สลับกับพืชที่เพาะปลูก
และใช้ใบหญ้าแฝกคลุมดินใส่มูลสัตว์และรดด้วยปุ๋ยอินทรีย์น้ำเมื่อย่อยสลายก็เป็นอินทรียวัตถุให้แก่ดิน
และจากการสังเกตพบว่าพืชที่อยู่ใกล้กับแถวหญ้าแฝกเจริญเติบโตได้ดี
จึงนำหญ้าแฝกมาปลูกล้อมรอบโคนไม้ผลด้วย
ทุกสิ่งกำลังไปด้วยดี ผลผลิตเริ่มเก็บขายได้บ้าง
แต่ภัยธรรมชาติก็ยากที่จะควบคุมได้ ในปี 2549 เกิดน้ำท่วมใหญ่อีกครั้ง
คันดินเสริมหญ้าแฝกทำหน้าที่ป้องกันอย่างเต็มที่ จนน้ำเกือบล้นเข้ามา ธวัช
ตัดสินใจระบายน้ำเข้าในพื้นที่เพื่อรักษาคันดิน พืชที่เพาะปลูกหายไปกับสายน้ำ
หลังน้ำลดก็ซ่อมแซมคันดิน และทำการเพาะปลูกพืชใหม่
แต่หญ้าแฝกไม่ได้รับความเสียหายมากนัก เนื่องจากเป็นหญ้าแฝกลุ่มพันธุ์สุราษฎร์ธานี
สามารถทนสภาพน้ำท่วมขังได้ดี
คำว่าแพ้ไม่เคยเกิดในใจ ธวัช
เชื่อเสมอว่าการต่อสู้ของเขากับหญ้าแฝกต้องทำให้สวนผสมผสานแห่งนี้ประสบผลสำเร็จ
เป็นตัวอย่างให้เกษตรกรได้เห็นประโยชน์ของหญ้าแฝก
ถึงวันนี้สวนแห่งนี้อาจยังไม่ได้ผลผลิตที่สร้างรายได้ก้อนโตให้แก่ ธวัช
แต่หญ้าแฝกสามารถผลิกฟื้นผืนดินแห่งนี้
ที่หน้าแล้งดินแห้งจนไม่คิดว่าจะเพาะปลูกพืชได้ เมื่อถึงหน้าน้ำน้ำก็ท่วมขัง
แต่วันนี้สามารถทำการเพาะปลูกและเก็บผลผลิตได้แล้ว
ธวัช คร้ามฤทธิ์
ต้นแบบของเกษตรกรหัวใจแกร่งผู้ใช้ประโยชน์จากหญ้าแฝก
อีกบุคคลที่ได้รับรางวัลจากการประกวดการพัฒนาและรณรงค์การใช้หญ้าแฝกอันเนื่องมาจากพระราชดำริ
ปี 2550 ประเภทการปลูก : บุคคล
หากเกษตรกรต้องการคำแนะนำ หรือกล้าหญ้าแฝกสามารถติดต่อ ธวัช
คร้ามฤทธิ์ ที่ 46 หมู่ 7 ต.วังดาล
อ.กบินทร์บุรี จ.ปราจีนบุรี โทร.081 795 7843 หรือสถานีพัฒนาที่ดินทุกจังหวัด
หรือที่ฝ่ายเผยแพร่และประชาสัมพันธ์ สำนักงานเลขานุการกรม กรมพัฒนาที่ดิน โทร.02
579 8515
